Κρυφό χρέος 2-4 δισ. «βουλιάζει» τα ασφαλιστικά ταμεία

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΑΤΟΥ

Επιπλέον 2 έως 4 δισ. ευρώ καλείται να εξοικονομήσει η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης μέσα από το νέο Ασφαλιστικό για να «καλύψει» το «κρυφό» χρέος από τις απλήρωτες συντάξεις και τα εφάπαξ που οι δανειστές ζήτησαν να «φανερωθεί» και, σε κάθε περίπτωση, να συνυπολογιστεί στη συνταξιοδοτική δαπάνη που θα πρέπει να… περικοπεί.

Τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των Ταμείων προσδιόρισαν, ήδη, οι υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης εκτιμώντας ότι το χρηματοδοτικό κενό φτάνει τα 2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Και προσεγγίζει τα 4 δισ. ευρώ, αν υπολογιστούν και τα αναδρομικά. Σύμφωνα με την καταγραφή που έγινε, συνολικά οφείλονται 261.500 κύριες και επικουρικές συντάξεις ύψους 1,432 δισ. ευρώ και τουλάχιστον αλλά 600 εκατ. ευρώ έναντι 24.000 απλήρωτων εφάπαξ (με συνταξιοδοτική πράξη έως τα τέλη του 2015). Χωριστός λογαριασμός στο Δημόσιο έδειξε ότι οι οφειλές για κύριες συντάξεις αφαιρουμένων των προσωρινών που χορηγούνται είναι περί τα 300 εκατ. Ευρώ.

Η λίστα των οφειλών

Η επικαιροποιημένη λίστα των οφειλών στα Ταμεία που εποπτεύει το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης περιλαμβάνει:

• 132.500 απλήρωτες κύριες συντάξεις κόστους 1,138 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση στα μεγαλύτερα ασφαλιστικά ταμεία. Το ΙΚΑ χρωστά 677 εκατ. ευρώ σε 79.000 νέους συνταξιούχους, ενώ δίνει «έναντι» 24.800 προσωρινές συντάξεις (596 εκατ. ευρώ + 81 εκατ. ευρώ το χρέος). Στον ΟΑΕΕ οι οφειλές σε συνταξιούχους είναι 334 εκατ. ευρώ, καθώς εκκρεμεί η πληρωμή 39.500 κύριων συντάξεων και χορηγούνται 13.000 προσωρινές (οφείλονται 291 εκατ. ευρώ + 43 εκατομμύρια ευρώ, αντίστοιχα). Στο ΕΤΑΑ οφείλονται 14.000 συντάξεις ύψους 127 εκατ. ευρώ, αν συνυπολογιστούν οι περίπου 3.500 προσωρινές συντάξεις που χορηγούνται.

• 129.000 απλήρωτες επικουρικές συντάξεις συνολικού ύψους 294 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση αν υπολογιστεί ότι η μέση μηνιαία σύνταξη είναι περίπου 190 ευρώ. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές, ωστόσο, ξεπερνούν τα 750 εκατ. ευρώ, με δεδομένο το γεγονός ότι η καθυστέρηση απονομής σύνταξης είναι δύο έως τρία χρόνια…

• 24.000 έως 32.000 εφάπαξ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων με κόστος από 600 εκατ. ευρώ έως 800 εκατ. ευρώ (το εύρος στους αριθμούς και στις οφειλές προκύπτει αν προστεθούν και οι εκκρεμείς αιτήσεις για τις οποίες δεν είχε εκδοθεί η συνταξιοδοτική πράξη).

Στα 32 δισ. η συνολική δαπάνη

Το «κρυφό» αυτό χρέος, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, «εκτοξεύει» τη συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη, αν δεν ληφθούν μέτρα, στα 31,7 – 32 δισ. ευρώ (όσο ήταν το 2009, οπότε ξεκίνησαν οι περικοπές συντάξεων) έναντι των 29,7 δισ. ευρώ στα τέλη του 2015.

Και, όπως παραδέχονται τα στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης, «ανοίγει» τον δρόμο για νέες περικοπές καθώς, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, η συνταξιοδοτική δαπάνη προσεγγίζει το 18% έναντι του 16,1% που θα έπρεπε να είναι με βάση τη δέσμευση, στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, για την «ελεγχόμενη» αύξηση 2,5% σε σχέση με το αρχικό στόχο του 13,6%.

Σε αυτή την απόκλιση θα στηριχθούν, για να δικαιολογηθούν, οι τελικές περικοπές που θα αποφασιστούν, υπογραμμίζουν κορυφαία κυβερνητικά στελέχη τονίζοντας, ωστόσο, ότι τα πράγματα θα ήταν εντελώς διαφορετικά αν υπήρχε ανάπτυξη και… αυξημένο ΑΕΠ.

Ο γρίφος των περικοπών

Οι υψηλές κύριες συντάξεις, οι επικουρικές, τα μερίσματα και τα εφάπαξ είναι στο πρόγραμμα των περικοπών με βάση τα σενάρια που μέχρι σήμερα έχει επεξεργαστεί -και υπερασπίζεται απέναντι στους δανειστές- η κυβέρνηση. Μολονότι παραμένει η «κόκκινη γραμμή» για αποφυγή νέων μειώσεων στις κύριες συντάξεις, ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας έχει δηλώσει ότι δεν ισχύει το ίδιο για τις υψηλές συντάξεις… Η δήλωση αυτή έχει ανοίξει, και επίσημα, «παράθυρο» για την περικοπή των θεωρούμενων ως «υψηλών» κύριων συντάξεων, πάνω από τα 1.500 ευρώ μεικτά που λαμβάνουν 360.560 συνταξιούχοι, ενώ ο υπουργός Γ. Κατρούγκαλος έχει θέσει ως αποδεκτό το όριο των 2.000 ευρώ (για 1 σύνταξη) και των 2.300 ευρώ (για τις πολλαπλές καταβαλλόμενες συντάξεις στον ίδιο συνταξιούχο).

Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης υπό το βάρος και των απλήρωτων συντάξεων που κάποια στελέχη έχουν προτείνει να υπολογιστούν με τους νέους κανόνες και τα ποσοστά αναπλήρωσης του νέου Ασφαλιστικού, παρά τον κίνδυνο που ελλοχεύει για δικαστικές προσφυγές. Πέρα από τις κύριες συντάξεις ή το μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις, δεδομένες θεωρούνται οι μειώσεις στις επικουρικές, στα εφάπαξ και στα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων. Στις επικουρικές συντάξεις το «ψαλίδι» σχεδιάζεται να «μπει» στα ποσά άνω των 150 ή 170 ευρώ και, σύμφωνα με υπολογισμούς, θα είναι της τάξης του 10% αν «περάσει» η αύξηση των εισφορών κατά 1 ποσοστιαία μονάδα.

Στα εφάπαξ ο νέος μαθηματικός τύπος (υπολογισμός με βάση όλα τα έτη ασφάλισης και την έντοκη επιστροφή των εισφορών με το επιτόκιο του Κοινού Κεφαλαίου που είναι 3,5%) οδηγεί σε συνολικές περικοπές τουλάχιστον 10% ενώ στα μερίσματα έχει αποφασιστεί μείωση έως 32%, έτσι ώστε να γίνει πλεονασματικός ο προϋπολογισμός του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων για το 2016.

imerisia

Στα 15 δισ. ευρώ τα χρέη προς τα ταμεία – Πάνω από 1 εκ. ευρώ οφείλουν 1.468 επιχειρήσεις (οι 66 είναι ΔΕΚΟ και δήμοι)

Στο δυσθεώρητο ύψος των 15 δισ. ευρώ ανέρχονται σήμερα οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΚΕΑΟ ενώ στο τέλος Σεπτεμβρίου 2015 το τρέχον υπόλοιπο ανερχόταν στο ποσό των 14.891.161.014 ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαβίβασε στη Βουλή, απαντώντας σε ερώτηση, ο υφυπουργός κοινωνικών ασφαλίσεων κ. Τάσος Πετρόπουλος:

Πάνω από 1 εκ. (σύνολο 5,8 δισ. ευρώ) οφείλουν 1468 οφειλέτες που προέρχονται από τον ιδιωτικό, το δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Αποθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι από τις 1468 εταιρίες μόνο 381 βρίσκονται εν λειτουργία, άρα το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών είναι αμφίβολο αν και πότε θα εισπραχθεί (λουκέτο, διαδικασία πτώχευσης).

Οφειλέτες με συνολική οφειλή άνω του 1.000.000 € στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και στο ΚΕΑΟ που ανήκουν στο δημόσιο τομέα είναι 9, με συνολικό ποσό οφειλής 53.355.161 € και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα 66 με συνολικό ποσό οφειλής 799.151.193.

Αντίστοιχα οφειλέτες με συνολική οφειλή άνω του 1.000.000 € στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και στο ΚΕΑΟ που ανήκουν στον ιδιωτικό τομέα είναι 1393, με συνολικό ποσό οφειλής 4.957.804.012 €.

ΙΚΑ και ΚΕΑΟ προχωρούν στη λήψη αναγκαστικών μέτρων (από 1/11/2015) για οποιοδήποτε ύψος οφειλής, λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη το προφίλ του οφειλέτη και τα ποσά που χορηγεί κάθε μήνα ανάλογα με την οικονομική του δυνατότητα.

Επίσης, ποινική δίωξη ασκείται για οφειλές άνω των 30.000 ευρώ ενώ τα ηλεκτρονικά κατασχετήρια ενεργοποιούνται ανάλογα με το πόσο «επιβαρυμένο» είναι το προφίλ του οφειλέτη.

Οι διαδικασίες που ακολουθεί το ΚΕΑΟ προβλέπουν:

Αποστολή ατομικής ειδοποίησης στον οφειλέτη στην οποία αναγράφονται αναλυτικά το είδος και το ποσό της οφειλής ανά Πράξη Βεβαίωσης Οφειλής, με τα αναλογούντα πρόσθετα τέλη, προσαυξήσεις ή άλλες τυχόν επιβαρύνσεις, όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί κατά την ημερομηνία έκδοσης της Ατομικής Ειδοποίησης.

Παρέχεται αποκλειστική προθεσμία είκοσι ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της Ατομικής Ειδοποίησης, προκειμένου να εξοφλήσει ή να ρυθμίσει την οφειλή του. Μετά τη λήξη της προθεσμίας των είκοσι ημερών που τίθεται στην Ατομική Ειδοποίηση αν ο οφειλέτης δεν εξοφλήσει ή ρυθμίσει την οφειλή του, οι υπηρεσίες του ΚΕΑΟ, προβαίνουν στη λήψη μέτρων αναγκαστικής είσπραξης, σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ – Ν.Δ.356/1974).

Οι διαδικασίες που αναπτύσσονται στο ΚΕΑΟ επικεντρώνουν τα εισπρακτικά μέτρα στις οφειλές που πρέπει να επιδιωχθεί η είσπραξή τους κατά προτεραιότητα με στόχο την ενίσχυση των εισπράξεων. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της κεντρικής παρακολούθησης των οφειλετών, που επιτρέπει τον έλεγχο αφερεγγυότητας των επιχειρήσεων που είναι οφειλέτες Κ.Ε.Α.Ο., αλλά και τον εντοπισμό περιπτώσεων οργανωμένης εισφοροδιαφυγής και συστηματικής δημιουργίας οφειλών.

Η επιδίωξη της αναγκαστικής είσπραξης των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών, οι οποίες διαβιβάζονται από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης για διαχείριση στο Κ.Ε.Α.Ο. (αρ. 101, Ν.4172/2013), διενεργείται από τις αρμόδιες αποκεντρωμένες υπηρεσίες Κ.Ε.Α.Ο., συντονίζεται δε και παρακολουθείται από την Κεντρική Υπηρεσία Κ.Ε.Α.Ο., με σεβασμό στην αρχή της αναλογικότητας που διέπει το Διοικητικό Δίκαιο, τόσο πρωτύτερα της 21ης Ιουλίου 2015, ημερομηνία κατά την οποία εκίνησε η αναστολή των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης με την υπ’ αρ. 49214/21.7.2015 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ τ.Β’ αρ.1525/21-07-2015), όσο και μεταγενέστερα της 31 Οκτωβρίου 2015, ημερομηνία κατά την οποία έληξε η πολλαπλά παραταθείσας προαναφερόμενης αναστολής.

Κατά συνέπεια, από 1 Νοεμβρίου 2015 λαμβάνονται αναγκαστικά μέτρα κατά οποιουδήποτε οφειλέτη Κ.Ε.Α.Ο. με ανεξόφλητες ληξιπρόθεσμες βεβαιωμένες οφειλές μη υπαχθείσες σε καθεστώς ρύθμισης κατά την ισχύουσα Νομοθεσία (Ν.Δ. 356/1974 ΚΕΔΕ και άλλες διατάξεις), ανεξαρτήτως ύψους οφειλής μεν, εμφατικά και κατά προτεραιότητα δε, για τις σημαντικού ύψους μη διασφαλισμένες ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι οι καταβολές ποσών έναντι των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών από τους οφειλέτες Κ.Ε.Α.Ο., οι οποίες δεν βρίσκονται υπό καθεστώς ενεργής ρύθμισης, αξιολογείται θετικά από την υπηρεσία, ενισχύοντας το προφίλ του οφειλέτη, και καθυστερώντας (όχι αναστέλλοντας), κατά συνέπεια, την εκκίνηση της διαδικασίας αναγκαστικής είσπραξης, εφόσον οι εν λόγω καταβολές α) πραγματοποιούνται τακτικά, π.χ. μηνιαίως, β) αφορούν ποσά, μικρότερα μεν από την προκύπτουσα σε περίπτωση ρύθμισης μηνιαία δόση, ικανού μεγέθους δε, αναλογικά με το ύψος της συνολικής ληξιπρόθεσμης οφειλής, και γ) συνδυάζονται με την ταυτόχρονη εμπρόθεσμη καταβολή των τρεχουσών μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών.

Τέλος, η Ποινική Δίωξη κατ’ Α.Ν. 86/1967 για το αδίκημα της παρακράτησης των εργοδοτικών εισφορών και την υπεξαίρεση των εργατικών εισφορών, οι οποίες δεν αποδίδονται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ασκείται κατά των εργοδοτών/οφειλετών του από τις αρμόδιες κατά τόπους εισαγγελικές αρχές, για κάθε πράξη εισφορών, η οποία υπερβαίνει σε κύρια εισφορά το ποσό των 30.000 €.

Για το ζήτημα εάν τα ηλεκτρονικά κατασχετήρια θα αφορούν και άτομα με μικρές οφειλές της τάξης των 5.000 € σας αναφέρουμε ότι για τον καθορισμό της προτεραιότητας για τη λήψη αναγκαστικών μέτρων οι οφειλέτες αξιολογούνται και δημιουργείται το προφίλ του καθενός με πληροφορίες από το ηλεκτρονικό σύστημα του Κ.Ε.Α.Ο., τη διασύνδεση με το Μητρώο της ΓΓΠΣ, τα στοιχεία του ΓΕΜΗ κλπ.

Το Κ.Ε.Α.Ο. κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του εφαρμόζει όχι μόνο την αρχή της νομιμότητας, αλλά και την αρχή της χρηστής διοίκησης. Έτσι, όταν κάποιος οφειλέτης δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να υπαχθεί σε ρύθμιση, αλλά καταβάλλει τρέχουσες εισφορές, με παράλληλη καταβολή ανελλιπώς κάθε μήνα εύλογου ποσού «έναντι» της οφειλής του, για όσο χρόνο διαρκεί η συμπεριφορά αυτή δεν υπόκειται σε αναγκαστικά μέτρα είσπραξης.

Τέλος, επειδή στο κείμενο της ερώτησης αναφέρεται πιθανόν κατά παρερμηνεία των στοιχείων που δημοσιεύθηκαν με την 3η τριμηνιαία έκθεση του ΚΕΑΟ ότι «μέσα σε 20 μέρες, από τις 10 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου, τα χρέη προς τα ταμεία αυξήθηκαν κατά περίπου 2 δις ευρώ» επισημαίνεται ότι αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και διευκρινίζονται τα εξής:

Από το Σεπτέμβριο 2013 μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2015 εντάχθηκαν σταδιακά στο ΚΕΑΟ 275.857 οφειλέτες με συνολικές οφειλές 12.912.510.936,21 €. Το ποσό αυτό αφορά τις οφειλές όπως ήταν διαμορφωμένες κατά την χρονική στιγμή της ένταξης κάθε οφειλέτη στο ΚΕΑΟ.

Με την πάροδο του χρόνου οι οφειλές που αντιστοιχούν σε κάθε οφειλέτη μεταβάλλονται, καθώς άλλες επιβαρύνονται με πρόσθετα τέλη, άλλες μειώνονται από τμηματικές καταβολές και άλλες εξοφλούνται. Με τον τρόπο αυτό διαμορφώνεται το τρέχον υπόλοιπο το οποίο μεταβάλλεται καθημερινά.

Στο τέλος Σεπτεμβρίου 2015 το τρέχον υπόλοιπο ανερχόταν στο ποσό των 14.891.161.014 €. Η διαφορά μεταξύ του ποσού των περίπου 12.912.510.936,21 €. και του τρέχοντος υπολοίπου των 14.891.161.014 € δεν συνιστά αύξηση του ποσού οφειλής που πραγματοποιήθηκε από 10 – 30 Σεπτεμβρίου, αλλά οφείλεται στις μεταβολές που έχουν συντελεστεί σε κάθε οφειλή από την ένταξή της στο ΚΕΑΟ μέχρι 30/9/2015.

Οφειλέτες ενταγμένοι στο ΚΕΑΟ

Δημόσιο: οφειλέτες 9 – σύνολο οφειλής 53.355.161 ευρώ

Ευρύτερο δημόσιο: οφειλέτες 44 – σύνολο οφειλής 699.350.703 ευρώ

Ιδιωτικά: οφειλέτες 952 – σύνολο οφειλής 2.631.950.790 ευρώ

Σύνολο: οφειλέτες 1.005 – σύνολο οφειλής 3.384.656.654 ευρώ

Οι οφειλέτες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μη ενταγμένοι στο ΚΕΑΟ

Δημόσιο: οφειλέτες 0 – σύνολο οφειλής 0

Ευρύτερο δημόσιο: οφειλέτες 22 – σύνολο οφειλής 99.800.490 ευρώ

Ιδιωτικά: οφειλέτες 441 – σύνολο οφειλής 2.325.853.222 ευρώ

Σύνολο: οφειλέτες 463 – σύνολο οφειλής 2.425.653.712 ευρώ

Γενικό σύνολο

Δημόσιο: οφειλέτες 9 – σύνολο οφειλής 53.355.161 ευρώ

Ευρύτερο δημόσιο: οφειλέτες 66 – σύνολο οφειλής 799.151.193 ευρώ

Ιδιωτικά: οφειλέτες 1.393 – σύνολο οφειλής 4.957.804.012 ευρώ

Σύνολο: οφειλέτες 1.468 – σύνολο οφειλής 5.810.310.365 ευρώ

 

Nextdeal