Σκιαγραφώντας την κατάσταση στο Ασφαλιστικό. Λάθη, Αιτίες, Αντιμετώπιση

του Νίκου Μωράκη

Αυτή ήταν κατά γενική ομολογία η άποψη των ομιλητών που συμμετείχαν στο διάλογο που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Ημερίδας για την Κοινωνική Ασφάλιση που διοργάνωσε το Ελληνο-Αμερικάνικο Εμπορικό Επιμελητήριο με θέμα «Μπορεί να υπάρξει βιωσιμότητα και επάρκεια παροχών στην κοινωνική ασφάλιση;».

Η κακή διαχείριση των αποθεματικών των ταμείων, η νοητή κεφαλαιοποίηση στο σύστημα της επικουρικής ασφάλισης (ελληνική πατέντα), η 100% αναπλήρωση των συντάξεων μόνο από τον πρώτο πυλώνα όταν στον υπόλοιπο κόσμο είναι περίπου στο 50% με 60% αλλά και οι παράνομες συντάξεις κάτω των 65 που νομιμοποιήθηκαν εν μια νυκτί και φθάνουν περίπου τις 750.000 κοστίζοντας στο κράτος 7,7 δισ. ευρώ ετησίως είναι οι βασικές αιτίες της απροχώρητης κατάστασης στην οποία έχει φτάσει το λεγόμενο «Ασφαλιστικό».

Και δεν είναι μόνο εκεί το πρόβλημα.

Η παρατεταμένη ύφεση στην οποία βρίσκεται η χώρα τα τελευταία επτά χρόνια σε συνδυασμό με τις μειώσεις σε μισθούς αλλά και την ανεργία, εκτόξευσε τις οφειλές των ασφαλισμένων προς τα ασφαλιστικά τους ταμεία, το μοναδικό έσοδο μαζί με την κρατική χρηματοδότηση των προ PSI ισχυρών ταμείων που πλέον βλέποντας τα αποθεματικά τους να μειώνονται (20 δισ. στο σύνολό τους σε σχέση με 31 δισ. το 2007) προχωρούν ακόμα και σε εκποιήσεις περιουσιακών τους στοιχείων όπως στην περίπτωση του ΕΤΕΑ.

Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης;

Οι συντάξεις μέσα από τρία μνημόνια να έχουν κουρευτεί 12 φορές και να κινδυνεύουν να φτάσουν σε συντάξεις… Βουλγαρίας, όπως τόνισε στην ομιλία του ο πρώην Πρόεδρος του ΙΚΑ και μέλος της επιτροπής σοφών για το ασφαλιστικό Μιλτιάδης Νεκτάριος.

Τι προτείνει η κυβέρνηση για να λυθεί το πρόβλημα;

Ενοποίηση όλων των ταμείων σε ένα υπερταμείο. Δημιουργία ταμείου κύριας σύνταξης, δημιουργία ταμείου επικουρικής σύνταξης πρόνοιας, ενιαία εισφορά με ασφάλιστρο 20% επί του καθαρού δηλωθέντος εισοδήματος και κατάργηση των ασφαλιστικών κατηγοριών. Σύμφωνα με την ομιλία του κ. Φράγκου, γενικού γραμματέα κοινωνικών ασφαλίσεων, αυτή η τακτική των εισφορών επί του δηλωθέντος εισοδήματος είναι η ίδια που χρησιμοποιούν και άλλες χώρες, όπως η Φιλανδία και η Ισπανία (μελέτη unityfour).

Μια άποψη που βρίσκει αντίθετους όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες καθώς όπως μας δήλωσε και ο Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών Ελλάδος (ΕΑΔΕ), Δημήτρης Γαβαλάκης, «Βεβαίως σε πολλές χώρες της Ευρώπης υπάρχει σύνδεση του εισοδήματος με τις ασφαλιστικές εισφορές, όμως κάτι που παρέλειψε να αναφέρει ο κύριος Φράγκος είναι πως συνήθως είναι κλιμακωτές και αν τις βάλουμε δίπλα στις φορολογικές εισφορές, στις περισσότερες των περιπτώσεων, δεν ξεπερνούν το 40% του συνολικού εισοδήματος των επαγγελματιών. Αν λοιπόν στη χώρα μας η ρύθμιση αυτή είχε αντίστοιχη φιλοσοφία τότε προφανώς και θα μπορούσε να είναι πολύ πιο αποδεκτή καθώς θα έδινε και λύσεις από ανθρώπους που είναι πολλά χρόνια στο επάγγελμα και έχουν υψηλές εισφορές αλλά όχι υψηλό εισόδημα«.

Άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η κοινωνική ασφάλιση στη χώρα μας είναι η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης του συνταξιοδοτικού συστήματος από 17 δισ. ευρώ το 2010 σε 13 δισ. ευρώ το 2015 με τον ΟΓΑ να δέχεται τη μεγαλύτερη μείωση έως και 50%, η αναλογία των πολιτών ανά υπάλληλο που στην Ελλάδα είναι 1 προς 1.000 πολίτες όταν στην Αμερική είναι 1 προς 4.783 πολίτες (9.886 υπηρετούντες υπάλληλοι στην Ελλάδα όταν στην Αμερική είναι 66.883) και τέλος η εξέλιξη της περιουσίας των φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης που έχει φτάσει τα 20 δισ. ευρώ. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι ο κ. Φράγκος τόνισε τις λάθος επενδυτικές επιλογές των ταμείων στο παρελθόν που αντί να επενδύουν σε υποδομές της χώρας, όπως το Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος και η Αττική Οδός (όπως έκαναν ξένα ταμεία), επέλεγαν τα ελληνικά ομόλογα.

Όπως μπορεί να καταλάβει κανείς η κατάσταση όχι μόνο έχει φτάσει στο απροχώρητο αλλά εξελίσσεται σε μια κινούμενη πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά ωρολογιακή βόμβα που κανείς πολιτικός δεν θέλει να σκάσει στα χέρια του. Εδώ θα μας βρει σύμφωνους ο πρώην υπουργός κ. Γιαννίτσης ο οποίος μεταξύ άλλων δήλωσε: «Για να υπάρξει λύση χρειάζεται πολιτική σύμπραξη, που δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς συλλογική αναγνώριση λαθών και συλλογική αντίληψη για τις νέες επιλογές. Για να γίνουν αυτά, χρειάζεται time out στις καταγγελίες για το χθες, για το σήμερα και για το αύριο. Χρειάζεται συνευθύνη, χρειάζεται επίσης να δοθεί, για πρώτη φορά μετά το 2009, ένα βροντερό σήμα ότι κάτι αλλάζει σε αυτήν τη χώρα. Θα ήταν και το σήμα ότι η Ελλάδα μπορεί να ελπίζει ότι προοδευτικά θα βγει από την κρίση. Ένα τρίτο μείζον πολιτικό σημείο είναι ότι το ασφαλιστικό δεν αφορά μόνο το ειδικό πρόβλημα του ασφαλιστικού, ούτε μόνο τη σχέση εργαζόμενων, συυνταξιούχων και άνεργων. Το ασφαλιστικό πάει χέρι-χέρι με τη φτωχοποίηση όλης της κοινωνίας. Έχει αναχθεί σε στρατηγικό ζήτημα, αφορά την ανάπτυξη, την απασχόληση, τους νέους που φεύγουν, τον ‘πόλεμο γενεών’ που διαγράφεται. Όσο σαπίζει το ασφαλιστικό, τόσο θα σαπίζουν και πολλά γύρω του».

Και φυσικά ούτε λόγος για την πολύτιμη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει με τις γνώσεις της και την τεχνογνωσία της η Ιδιωτική Ασφαλιστική Αγορά. Ούτε λόγος για την πολύτιμη βοήθεια του τρίτου πυλώνα που εν καιρώ κρίσης σε συγκεκριμένους κλάδους, όπως αυτός της υγείας, παρουσιάζει 20% αύξηση δημιουργώντας αδιάψευστα στοιχεία για τη χρησιμότητά του αλλά και για την επιλογή των πολιτών σε ένα σύστημα που πάνω απ’ όλα σέβεται την αξιοπρέπεια που επιζητούν σε ένα τόσο λεπτό θέμα όπως είναι η υγεία τους.

insurancedaily