Τεράστιες αποζημιώσεις, που είναι δύσκολο ακόμη και να προσδιοριστούν, θα κληθούν να πληρώσουν οι ασφαλιστικές εταιρείες για ζημιές που σχετίζονται με την ψηφιακή οικονομία. Η διακοπή εργασίας μιας επιχείρησης η οποία θα αναγκαστεί να μείνει κλειστή λόγω απώλειας δεδομένων περιλαμβάνει ανυπολόγιστα κόστη σε αποζημιώσεις.
«Οι ασφαλιστικές δυσκολεύονται να εκτιμήσουν τη δυνητική έκθεσή τους σε απώλειες που σχετίζονται με τον κυβερνοχώρο, εν μέσω αυξανόμενων κινδύνων και ενδιαφέροντος για την ασφάλεια στο διαδίκτυο. Η έλλειψη σχετικών ιστορικών στοιχείων με τα οποία οι ασφαλιστές μπορούν να στηρίξουν τις υποθέσεις τους αποτελεί βασική πρόκληση».
Αυτό αναφέρεται σε έκθεση που δημοσίευσαν τη Δευτέρα οι Lloyd’s του Λονδίνου επισημαίνοντας ότι «μια μεγάλης κλίμακας παγκόσμια επιδρομή στον κυβερνοχώρο θα μπορούσε να προκαλέσει οικονομική απώλεια ύψους 53 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά μέσο όρο, ίση με την ζημιά που προκαλεί με μια τραγική φυσική καταστροφή, όπως ο τυφώνας Sandy το 2012 στις ΗΠΑ».
“Επειδή ο κυβερνοχώρος είναι εικονικός, είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουμε πώς θα κλιμακωθεί η ζημιά μετά από ένα μεγάλο γεγονός”, δήλωσε η διευθύνουσα σύμβουλος των Lloyd’s του Λονδίνου Ίνγκα Μπίαλ στο Reuters.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
Η έκθεση, που συντάχθηκε από κοινού με την Cyence, μια εταιρεία μοντελοποίησης κινδύνων, εξέτασε τις πιθανές οικονομικές απώλειες μετά από μια υποθετική πειρατεία ενός παρόχου υπηρεσιών Cloud και μετά από επιθέσεις στον κυβερνοχώρο σε λειτουργικά συστήματα υπολογιστών σε όλο τον κόσμο.
Το οικονομικό κόστος στο υποθετικό σενάριο κυβερνοεπίθεσης σε έναν πάροχο υπηρεσιών Cloud κάνει τη ζημιά των $8 δισεκατομμυρίων μετά την επίθεση ransomware “WannaCry” που εξαπλώθηκε σε περισσότερες από 100 χώρες τον προηγούμενο Μάιο, να μοιάζει με νάνο, σύμφωνα με την Cyence. Οι δαπάνες συνήθως περιλαμβάνουν κάλυψη εξόδων διακοπής λειτουργίας επιχειρήσεων και επισκευές υπολογιστών.
Η έκθεση των Lloyd’s έρχεται ως συνέχεια μιας προειδοποίησης από την αμερικανική κυβέρνηση προς τις βιομηχανικές επιχειρήσεις για μια πιθανή εκστρατεία πειρατείας με στόχο τον πυρηνικό και τον ενεργειακό τομέα.
Τον Ιούνιο, μια επίθεση ενός ιού που ονομάζεται “NotPetya” εξαπλώθηκε, μετά από μολύνσεις στην Ουκρανία, σε επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο. Κρυπτογράφησε δεδομένα στους μολυσμένους υπολογιστές, καθιστώντας τους ακατάλληλους και διατάραξε τη δραστηριότητα λιμανιών, δικηγορικών γραφείων και εργοστασίων. Ο ιός “NotPetya” προκάλεσε ζημιές ύψους 850 εκατομμυρίων δολαρίων, δήλωσε η Cyence.
Στο υποθετικό σενάριο των Lloyd’s-Cyence για κυβερνοεπίθεση σε πάροχο υπηρεσιών Cloud, οι χάκερ εισήγαγαν κακόβουλο κώδικα στο λογισμικό ενός παρόχου, σχεδιασμένο να ενεργοποιηθεί και να προκαλέσει το χτύπημα στα συστήματα των χρηστών, ένα χρόνο αργότερα. Μέχρι τότε, το κακόβουλο λογισμικό θα είχε εξαπλωθεί στους πελάτες του παρόχου, όπως για παράδειγμα σε εταιρείες παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών ή σε ξενοδοχεία, προκαλώντας σε όλους απώλειες εσόδων και επιβαρύνσεις με άλλα σχετικά έξοδα.
Οι μέσες οικονομικές απώλειες που θα μπορούσαν να προκληθούν από μια τέτοια διακοπή λειτουργίας θα κυμαίνονταν από 4,6 δισεκατομμύρια έως 53 δισεκατομμύρια δολάρια για μεγάλα έως ακραία γεγονότα. Αλλά οι πραγματικές απώλειες θα μπορούσαν να φθάσουν τα 121 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ποσό ύψους περίπου 45 δισεκατομμυρίων δολαρίων αυτών των ζημιών ενδέχεται να μην καλύπτεται από ασφαλιστήρια έναντι επιθέσεων στον κυβερνοχώρο λόγω υποασφάλισης των εταιρειών, ανέφερε η έκθεση.
Οι μέσες απώλειες για ένα σενάριο που αφορούσε πειρατεία σε λειτουργικά συστήματα κυμάνθηκαν από 9,7 δισ. έως 28,7 δισεκ. δολάρια.
Οι Lloyd’s έχουν μερίδιο 20%-25% της ασφαλιστικής αγοράς των 2,5 δισ. δολαρίων για κυβερνοεπιθέσεις, δήλωσε η Μπίαλ τον Ιούνιο.
Σημαντικά προβλήματα στις ροές της εφοδιαστικής αλυσίδας δέχτηκε η Ευρώπη από την άνοδο της τρομοκρατίας του Ισλαμικού κράτους και την επέλαση των προσφύγων στην Γηραιά Ηπειρο. Σύμφωνα με το British Standards Institution (BSI) τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν περίπου ζημιές 23 δισεκ. δολαρίων στον κλάδο συγκεκριμένα από κλοπές φορτίων.
Οι έλεγχοι στα σύνορα της Γαλλίας αποτέλεσμα του τρομοκρατικού χτυπήματος στο Παρίσι στοίχισαν στην βελγική ναυτιλία 3,5 εκατ. δολάρια.
Επίσης σύμφωνα με BSI οι μαζικές ροές των προσφύγων από το Ιράκ, την Συρία προκάλεσαν εμπόδια στις διαδρομές των φορτίων.
Τα πιο έξυπνα χτυπήματα συνέβησαν στην Ινδία όπου οι διαρρήκτες χρησιμοποίησαν όπλα προηγμένης τεχνολογίας που δεν γίνονται αντιληπτά από τα μηχανήματα εντοπισμού.
Στις αρχές του 2016 λόγω της προσφυγικής κρίσης επεβλήθησαν στα σύνορα 8 Ευρωπαϊκών χωρών έλεγχοι που κόστισαν στην οικονομία τουλάχιστον 1 δισεκ. δολάρια και προκαλώντας τρόμο στην ελεύθερη μετακίνηση ατόμων και φορτίων σε όλη την Ευρώπη.
Μεγάλες ζημιές αντιμετώπισε η φαρμακοβιομηχανία όπου καταστράφηκαν αποστολές συνολικής αξίας 3,9 εκατομμυρίων δολαρίων από μολύνσεις Παρόμοια περιστατικά συνέβησαν και σε εταιρείες τροφίμων.
Σύμφωνα με το δελτίο Global Supply Chain Intelligence Report που εκδίδει το BSI τα ακραία καιρικά φαινόμενα φρέναραν την ομαλή ροή της εφοδιαστικής αλυσίδας. Τα 5 ισχυρότερα καταστροφικά γεγονότα, μεταξύ των άλλων, στοίχησαν στην εφοδιαστική αλυσίδα 33 δισεκ. δολάρια
Τέλος οι απεργίες στα εργοστάσια οι οποίες αυξήθηκαν κατά 58,3% το 2015 συγκριτικά με το 2014 δημιούργησαν απρόσμενες διακοπές και μειώσεις στο όγκο παραγωγής.
Μετά την επιβολή των capital controls και των περιορισμών χρήσης φυσικού χρήματος αυξήθηκε ραγδαία η χρήση πλαστικού χρήματος (χρεωστικών και πιστωτικών καρτών) για τις αγορές αγαθών και πληρωμές οικονομικών υποχρεώσεων στα φυσικά σημεία πώλησης και στο ηλεκτρονικό επιχειρείν.
Ενδεικτικά ο αριθμός των καρτών που κυκλοφορούν αυξήθηκε αυτή την περίοδο κατά ένα περίπου εκατομμύριο.
Σύμφωνα με υπολογισμούς η Alpha Bank εξέδωσε περίπου 220.000 χρεωστικές κάρτες τον Ιούλιο, περισσότερες από όσες είχε εκδώσει συνολικά το 2014! Η Εθνική Τράπεζα εξέδωσε τις προηγούμενες τέσσερις εβδομάδες περισσότερες από 400.000 χρεωστικές κάρτες. Ενδεικτικό τούτου είναι ότι σύμφωνα με την Visa Europe, ο αριθμός των ενεργών χρεωστικών καρτών Visa στην Ελλάδα υπερδιπλασιάστηκε τον Ιούλιο σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Μάλιστα τις δυο εβδομάδες που ακολούθησαν την επιβολή των capital controls οι συναλλαγών με κάρτες της ίδια εταιρείας αυξήθηκαν κατά 135%.
Οι πελάτες χρησιμοποιούν πλέον πλαστικό χρήμα για τις αγορές τους και οι έμποροι χρησιμοποιούν μηχανάκια POS ή e-POS για την διεκπεραίωση των συναλλαγών αυτών. Κατά την διαδικασία αγοράς (καλάθι αγορών) από e-shops κάθε πελάτης επιλέγει το προϊόν που θέλει να αγοράσει, συμπληρώνει προσωπικά του δεδομένα και χρησιμοποιεί πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες για την ολοκλήρωση της συναλλαγής.
Τα δεδομένα των συναλλαγών πλαστικού χρήματος αποτελούν στόχο κάθε κυβερνοεγκληματία γιατί μπορούν εύκολα να πουληθούν στην μαύρη αγορά.
Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται οι τιμές πώλησης δεδομένων πιστωτικών καρτών ανάλογα με τα διαθέσιμα χαρακτηριστικά τους και την γεωγραφική περιοχή που έλαβε χώρα η κλοπή τους στη μαύρη αγορά του διαδικτύου.
Εάν δεδομένα πέσουν στα χέρια κυβερνοεγκληματιών και χρησιμοποιηθούν παράνομα τότε ο επιχειρηματίας ιδιοκτήτης μπορεί να αντιμετωπίσει έκτακτα έξοδα διαχείρισης του περιστατικού και αγωγές αποζημίωσης από τους πελάτες των οποίων χάθηκαν τα δεδομένα.
Για την αντιμετώπιση και διαχείριση περιστατικών παραβίασης συστημάτων, απώλειας δεδομένων και άρνησης παροχής υπηρεσίας απαιτούνται να καλυφθούν άμεσα και έμμεσα κόστη όπως:
Άμεσα κόστη τα οποία περιλαμβάνουν, επαγγελματικές αμοιβές εξειδικευμένων συμβούλων διαχείρισης περιστατικών παραβάσης συστημάτων, πρόστιμα και έξοδα όπως:
έξοδα αντικατάστασης στοιχείων ενεργητικού όπως αντικατάσταση της πιστωτικής κάρτας του πελάτη και αντικατάσταση υλικού hardware ή software κ.λπ.
πρόστιμα για μη τήρηση της νομοθεσίας περί προσωπικών δεδομένων
έξοδα για την επίτευξη επιχειρησιακής συνέχειας
Έμμεσα κόστη μπορεί να είναι ακόμα πιο σημαντικά, συμπεριλαμβανομένων:
μείωση της φήμης της εταιρίας
την πτώση των εσόδων
χαμένων επιχειρηματικών ευκαιριών
απώλειας πελατών
απώλειας συνεργατών
αύξηση των αμοιβών των υπηρεσιών τρίτων παρόχων
κόστη εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σε θέματα ασφάλειας πληροφοριών του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρίας,
καθώς και πρόσθετα επαναλαμβανόμενα έξοδα για ελέγχους ασφάλειας.
Δυστυχώς, πολλά από αυτά τα κόστη είναι απρογραμμάτιστα και μπορούν να έχουν αρνητική επίπτωση στην ρευστότητα και τις ταμειακές ροές μιας επιχείρησης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας “Global Corporate IT Security Risks 2014” έδειξαν ότι ο παγκόσμιος μέσος όρος του κόστους ενός περιστατικού ασφάλειας, για μία μικρομεσαία επιχείρηση, μπορεί να φτάσει τα $47.000. Στη Δυτική Ευρώπη, το ποσό αυτό διαμορφώνεται στα $55.000.
Στο κόστος αυτό περιλαμβάνεται η απώλεια επιχειρηματικών ευκαιριών, η πρόσληψη εξωτερικού συνεργάτη Πληροφορικής για τη διόρθωση του προβλήματος και – ενδεχομένως – η αγορά νέου εξοπλισμού. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με εκπροσώπους εταιρειών απ’ όλο τον κόσμο, το μέσο κόστος ενός περιστατικού ασφάλειας δεδομένων ήταν $720.000 για μια μεγάλη εταιρεία.
Τα κόστη πάντως δεν είναι μόνο οικονομικά. Το 57% των συμβάντων απώλειας δεδομένων είχε αρνητικό αντίκτυπο στη συνολική λειτουργία της επιχείρησης. Επίσης, πάνω από τα μισά περιστατικά απώλειας δεδομένων (56%) έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη φήμη και την αξιοπιστία μιας εταιρείας. Όπως προκύπτει από την έρευνα, το 61% των ερωτηθέντων αντιμετώπισε προβλήματα με ιούς, worms, Trojans και άλλα είδη κακόβουλου λογισμικού.
Η ασφάλιση Cyber Insurance ως εργαλείο διαχείρισης κινδύνου και αποτελεσματικής διαχείρισης περιστατικών απώλειας δεδομένων πελατών.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν μπορούμε να εξαλείψουμε την πιθανότητα πραγματοποίησης συμβάντων θα πρέπει να μπορούμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά περιστατικά απώλειας δεδομένων και εμπιστευτικών πληροφοριών.
Κάθε εταιρία για να διαχειριστεί αποτελεσματικά αυτά τα περισταστικά θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε ειδικούς: δικηγόρους, επικοινωνιολόγους, δημοσιών σχέσεων και ψηφιακούς εγκληματολόγους. Μετά τον εντοπισμό του περιστατικού θα πρέπει να δρομολογηθέι η διαδικασία διαχείρισής του και αντιμετώπισής του.
Η ασφάλιση Cyber Insurance προσφέρει εκτός από την κάλυψη των χρηματοοικονομικών επιπτώσεων της εταιρίας και πρόσβαση σε ομάδες ειδικών οι οποίες έχουν αντιμετωπίσει πλήθος περιστατικών. Η πρόσβαση σε ομάδες ειδικών μπορεί να βοηθήσει και να ελαχιστοποιήσει την οικονομική καταστροφή και τη βλάβη της φήμης που μπορεί να συντελεστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα.
* Ο Νίκος Γεωργόπουλος είναι κάτοχος Master in Business Administration (ALBA) και πτυχίου Φυσικής του Πανεπιστημίου Πάτρας. Είναι μέλος του International Association of Privacy Professionals και εξειδικευμένος σύμβουλος στην παροχή ασφαλιστικών λύσεων Cyber /Privacy Liability & Data Breach Management και Πιστοποιημένος Cyber Insurance Risk Manager. Είναι δημιουργός του “Cyber Risks Advisors” Linkedin Group, του www.privacyrisksadvisors.com και του www.cyberinsurancegreece.com